In het afgelopen decennium heeft de uitdrukking “zet een prijs op koolstof” over de hele wereld stoom verzameld. En koolstofprijzen zijn door wetenschappers, economen en bedrijfsleiders geprezen als een van de meest kosteneffectieve instrumenten om economieën koolstofarm te maken. Maar de exacte prijs – meestal uitgedrukt in termen van waarde (bijv. dollars of andere lokale valuta) per ton koolstofdioxide-equivalent – varieert, afhankelijk van de jurisdictie, het bestaande beleid en het prijsinstrument. Met andere woorden, dit is geen one-price-fits-all situatie.
Overheden kiezen hun instrument naar keuze op basis van hun unieke behoeften, maar elk prijsinstrument heeft zijn voordelen. De twee meest voorkomende voorbeelden van directe koolstofprijzen zijn koolstofbelastingen en Emissiehandelssystemen (ETS), die een limiet stellen aan de toegestane hoeveelheid broeikasgasemissies per rechtsgebied en de marktkrachten de prijs laten bepalen. In deze gevallen betaalt de vervuiler proportioneel voor de geproduceerde emissies, en deze instrumenten worden gebruikt om emissiereducties te stimuleren.
Tientallen doden, tolklimmen in Johannesburg na brandbranden gebouw beslecht door daklozen Tientallen doden, tolklimmen in Johannesburg na brandbranden gebouw beslecht door daklozen
Bekijk meer
Het derde hoofdinstrument is een kredietmechanisme, dat “kredieten” uitgeeft aan in aanmerking komende projecten die een echte, permanente vermindering van broeikasgassen aantonen. Deze credits kunnen worden gekocht om de uitstoot te compenseren. In tegenstelling tot een koolstofbelasting of ETS, hebben koolstofkredieten een externe bron van vraag nodig om waarde vast te stellen. Maar koolstofcrediting heeft een voordeel in situaties waarin belemmeringen (bijv. juridische hindernissen of politiek verzet) verhinderen dat een koolstofbelasting of ETS wordt ingevoerd.
Door de kosten van klimaatverandering op te nemen in de economische besluitvorming, kunnen koolstofprijzen helpen veranderingen in productie-, consumptie- en investeringspatronen te ondersteunen, zegt Joseph Pryor, senior klimaatveranderingsspecialist bij de Wereldbank. Deze strategie versterkt de koolstofarme groei – waardoor het duurder wordt om te vervuilen en meer lonend is om vervuiling te verminderen – wat van cruciaal belang is voor het bereiken van het doel van netto-nul-emissies tegen 2050 om de doelstelling van de Overeenkomst van Parijs te bereiken om de opwarming van de aarde te beperken tot “ruim onder” 2 graden Celsius boven pre-industriële niveaus.
De prijs betalen
Vanaf oktober 2022 zijn er 68 directe koolstofprijsinitiatieven geïmplementeerd in 46 nationale rechtsgebieden over de hele wereld. Het dashboard van de Wereldbank belicht rechtsgebieden met bestaande of lopende koolstofbelasting- of ETS-initiatieven, waaronder Argentinië, China en de Europese Unie. Momenteel heeft de VS geen koolstofbelasting op nationaal niveau, ondanks dat het een van de grootste CO2-etoters ter wereld is. Maar verschillende staten – zoals Californië, Oregon en Massachusetts – hebben het afgelopen decennium hun eigen koolstofprijsregelingen gelanceerd.
Er zijn ook indirecte koolstofprijzen, wat betekent dat veranderingen in de prijs van koolstof afkomstig zijn van bronnen die niet direct evenredig zijn met de uitstoot. De twee meest voorkomende voorbeelden zijn brandstofbelastingen en de afschaffing van subsidies voor fossiele brandstoffen, die de kosten van de productie van kolen, olie of gas verlagen, of de brandstofprijzen voor de eindgebruiker verlagen. Het elimineren van subsidies voor fossiele brandstoffen zou de wereldwijde broeikasgasemissies tegen 2050 met 6,4% en 8,2% verminderen, volgens het International Institute for Sustainable Development. Op zich is dit niet genoeg om de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs te halen, maar de hervorming van de brandstofsubsidies is een ander instrument in het arsenaal aan klimaatactie.
Dat gezegd hebbende, een prijs op koolstof zetten is ingewikkeld. Argumenten tegen koolstofprijzen zijn onder meer de potentiële negatieve impact op koolstofintensieve industrieën en hoe het klimaatverandering omkadert als een marktfalen in plaats van als een fundamenteel systeemprobleem. Andere critici noemen een koolstofbelasting regressief omdat stijgende prijzen in landen met een hoog inkomen de armere mensen in die landen relatief meer schaden dan de rijkere. (Recent onderzoek suggereert dat het niet zo geknipt en droog is.)
Waar het krediet verschuldigd is
In tegenstelling tot een koolstofbelasting of ETS, nemen crediteringsmechanismen niet het “polluter pays pays-principe” over. Een koolstofkrediet is een verhandelbare eenheid, die doorgaans een ton koolstofdioxide-equivalent vertegenwoordigt. In plaats van kosten te maken voor emissies, beloont koolstofcreditering emissiereducties of -verwijdelingen. De kredietprijs varieert afhankelijk van de kenmerken van het project waar het krediet vandaan kwam. Wat voor soort project is het? Hernieuwbare energie? Op de natuur gebaseerd? Waar is het gevestigd? In welk jaar is het project gestart?
Volgens Mark Carney, VN Speciale gezant voor klimaatactie en financiën, koolstofkredieten spelen een complementaire rol bij directe en indirecte koolstofprijzen bij het bereiken van net-zero. De compensaties kunnen mogelijk meer dan $ 100 miljard per jaar genereren, zegt hij, die naar ontwikkelingseconomieën gaan voor herbebossing, hernieuwbare energie en andere koolstofarme projecten. De meeste koolstofkredieten die op deze manier worden gegenereerd, worden verhandeld op vrijwillige koolstofmarkten, in tegenstelling tot nalevingsmarkten, waar de overheid meer input heeft via koolstofbelastingen en emissiehandelsprogramma’s.
Op dit moment is de markt voor koolstofkredieten breed en divers, gedreven door de behoeften van kopers. Critici van vrijwillige marktkoolstofcredits wijzen op het feit dat de markt ongereguleerd en ondoorzichtig is. Er zijn een aantal initiatieven naar voren gekomen om de integriteit op deze markten te bevorderen, waaronder de Integrity Council for the Voluntary Carbon Market, het Voluntary Carbon Market Initiative en het Carbon Credit Quality Initiative. Integriteit is belangrijk omdat registerdocumenten van projectontwikkelaars vijf jaar oud kunnen zijn, in welke tijd bossen kunnen verbranden of gekapt kunnen worden. Ook vertrouwen de meeste koolstofregisters momenteel lokaal op handmatige metingen, wat tot fouten kan leiden, dus koolstofkopers kennen mogelijk niet de meest nauwkeurige en actuele status van een project, zegt Tom Duncan, CEO van Earthbanc, ’s werelds eerste continu gecontroleerde koolstof- en financiële platform.
Duncan’s in Stockholm gevestigde startup, opgericht in 2019 en ondersteund door de European Space Agency, heeft tot doel het onnauwkeurigheidprobleem op te lossen door gebruik te maken van machine learning en satellietteledetectie. De AI-aangedreven technologie stelt Earthbanc in staat om projecten te auditeren (voornamelijk landherstel), en het bedrijf geeft elk project een beoordeling en publiceert die gegevens elk jaar. Projecten die slagen voor de Earthbanc-audit en betere resultaten behalen dan hun claims, krijgen een A-rating. Ongeveer 20% van de Earthbanc-audits heeft een F-rating, zegt Duncan, eraan toevoegend dat koolstofkopers deze defecte projecten niet zullen zien. Koolstofkopers vertrouwen op deze audits om kredieten te vermijden met klimaatclaims die onnauwkeurig, niet geloofwaardig of verouderd kunnen zijn.
“Ze willen weten: zijn de bomen er nog?” Duncan zegt. “Zijn de bomen gekapt of verbrand? Is het land overstroomd? Onze satellietbeelden met teledetectie en machine learning-audits vertellen ons precies hoeveel koolstof er in het landschap zit, en dat kunnen we vergelijken met de koolstofkredietclaims.”
Dit jaar werkte Earthbanc samen met het Verdrag van de Verenigde Naties ter bestrijding van woestijnvorming om koolstofpre-purchase-overeenkomsten te lanceren om koolstofkredieten te financieren, op de markt gebracht als duurzame landobligaties. Earthbanc werkt samen met ontwikkelaars van koolstofprojecten, NGO’s en boeren om een deel van hun projecten vooraf te verkopen om ze van tevoren te helpen financieren. Dit zou niet alleen boeren betalen om bomen te planten en te beschermen, zegt Duncan, maar ook getroffen gemeenschappen ondersteunen via toekomstige koolstofinkomstenstromen.
“Dit maakt deel uit van klimaatrechtvaardigheid”, zegt Duncan. “Terwijl de koolstofprijzen stijgen, verdienen mensen die het meest kwetsbaar zijn voor klimaatverandering die compensatie om zich aan te passen aan een veranderend klimaat en ervoor te zorgen dat ze voedsel- en waterzekerheid hebben.”
Koopkracht
Historisch gezien werd de meeste informatie over duurzame projecten verborgen gehouden in een document, ontoegankelijk behalve via een makelaar. Maar met Web3 – een nieuwe iteratie van het internet die concepten zoals gedecentraliseerde apps en blockchain-technologie bevat – proberen ondernemers als Duncan groene projecten uit hun gedateerde silo’s en in het digitale licht te brengen.
Dit is de missie voor het kernteam achter Klima DAO (gedecentraliseerde autonome organisatie), dat in 2021 het KLIMA-token creëerde om klimaatactie te stimuleren door de vraag naar koolstofkredieten te stimuleren. Gebouwd op het Polygon-netwerk door een pseudo-anoniem team, kan Klima DAO de prijzen niet precies beheersen omdat koolstof een flexibel aanbod heeft. Elk KLIMA-token wordt ondersteund door ten minste 1 ton koolstof.
Het idee is dat door makelaars te elimineren, iedereen nu koopkracht en directe toegang tot projectontwikkelaars kan hebben door de liquiditeit, transparantie en verminderde fragmentatie van blockchain-technologie. Het stimuleren van de vraag op deze manier kan in theorie de prijzen van koolstofkrediet verhogen, en hogere prijzen kunnen bedrijven stimuleren om andere manieren te vinden om emissies te verminderen in plaats van ze te compenseren.
“Als je wat tijd op de koolstofmarkt doorbrengt, realiseer je je dat het niet wordt gedomineerd door een milieuactivist, het is een bedrijf”, zegt de mede-oprichter van Klima DAO, die de naam 0xymoron draagt. ” Er wordt veel geld verdiend met de koolstofmarkt, maar het is relatief inefficiënt geweest in het bereiken van zijn doelstellingen om de emissiekloof te dichten.”
De meesten in de industrie zouden het erover eens zijn dat koolstofcredits niet mogen worden gebruikt als een “get out of jail free card”, zegt 0xymoron, en benadrukt een gevestigde volgorde van operaties die decarbonisatiestrategieën zou moeten dicteren: nr. 1. vermijd emissies; twee, verminder emissies; en drie, compenseer onvermijdelijke emissies. “Vergelijkbaar met het idee ‘verminderen, hergebruiken, recyclen’ om de impact van afval te verminderen”, zegt 0xymoron.
Dit artikel maakt deel uit van een serie over belangrijke onderwerpen in de klimaatcrisis voor time.com en CO2.com, een divisie van TIME die bedrijven helpt hun impact op de planeet te verminderen. Ga voor meer informatie naar co2.com
